نجات از شقاوت: تسبیح حضرت زهرا از آثار و بركات بسیاری برخوردار است كه از جمله آنها نجات یافتن از شقاوت و بدبختی است.
هر انسانی به تناسب بینش و نگرشی كه به جهان هستی وجود پرآشوب خود دارد، به دنبال خوشبختی است و به عبارتی دیگر یكی از مهمترین مسائلی كه همه انسانها را آگاه یا ناآگاه به خود مشغول داشته است؛ به طوری كه كارهای زندگی و برنامههایشان را در جهت وصول به آن پیریزی میكنند، مسئله رسیدن به سعادت و گریزانی از شقاوت است؛ امّا از آنجایی كه انسان اختیار دارد، راه خودش را باید آزادانه انتخاب كند؛ بنابراین بعد از اینكه راه برایش نمایان شد، گاهی حسن انتخاب به خرج میدهد و سبیل هدایت میپیماید و گاهی سوء انتخاب به خرج داده و سبیل ضلالت و گمراهی پیش میگیرد و این مسئله شقاوت و سوء عاقبت مسئلهای است كه همه آنان كه به خود آمدهاند، از آن میترسند و آنها كه بصیرت ندارند و در خواب غفلت، عمر میگذرانند از آن نیز به غفلت به سر میبرند؛ بنابراین آن دسته كه دارای بصیرت هستند، به لحاظ خوف از شقاوت همیشه دست به دعا و ذكر بلند میكنند و با تضرّع و اصرار از خدای خویش طلب دوری از شقاوت و وصول به سعادت مینمایند.
مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه زهرا ، موجب محفوظ ماندن از شقاوت و بدبختی است. از این رو شایسته نیست كه از بركات و آثار آن غفلت نموده و در انجام آن كوتاهی و سستی نماییم. امام صادق در این باره میفرمایند:
«یا اَبا هارُون، اَنَا نَأمُرُ صَبیاننا بِتَسبیحِ فاطِمَةَ كَما نَأمُرُهُمْ بِالصَّلاةِ، فَأَلزَمَهُ، فِاِنَّهُ لَمْ يَلْزِمُهُ عَبْدُ فَشَقِی؛1
ای اباهارون! ما بچّههای خود را همانطور كه به نماز امر میكنیم، به تسبیح حضرت فاطمه نیز امر می كنیم. تو نیز بر آن مداومت كن؛ زیرا هرگز به شقاوت نیفتاده است، بندهای كه بر آن مداومت نموده است.»
و نیز از این حدیث شریف استفاده میشود كه شایسته است، والدین محترم، تسبیح حضرت زهرا را مانند نماز به فرزندانشان تعلیم كنند. باشد كه مشمولان حدیث گردند.
1 ـ 5. دوری شیطان و خشنودی خدا
شیطان همواره دشمن دیرینه انسان بوده و هست و هیچ گاه انسان از حیلهها و خواطر شیطانی او در امان نیست. شیطان بنا بر آیات الهی، دشمن قسم خورده انسان است تا او را به هر طریق ممكن به گمراهی بكشاند. از این رو، آدمی همیشه در معرض تهاجم شیطان و وساوس شیطانی است.
بعضی انسانها در مقابل این تهاجم شیطانی و خواطر نفسانی همیشه در حال فرارند كه در این صورت همواره مورد تعقیب شیطان و خواطرند و هیچ گاه خلاصی ندارند و ای بسا در آخر، خسته شده و نفسزنان تسلیم شوند و عدّهای اندك در تلاش ند كه با مداومت بر ذكر و فكر و عمل، چنان رفتار كنند كه شیطان و خواطر را از خود فراری دهند و او را از خود دور كنند كه البتّه راهی است مشكل. كسانی كه به این مقام برسند دارای نفس مطمئنّه خواهند شد كه دیگر دگرگونی در آن راه ندارد.
وقتی انسان توانست شیطان را از خود دور و طرد كند و به طاعات عمل نماید و در كارها، اذكار و عبادتهای خود اخلاص ورزد، رضایت خدا نیز حاصل میگردد؛ چون شیطان و وساوس او یكی از بزرگترین موانع كسب رضایت و خشنودی حق تعالی است. آری رضا و رضوان خداوند سبحان، مطلوب سالكان و منتهای آرزوی عارفان است.
یكی از راههایی كه میتواند شیطان را از انسان دور كرده و موجبات رضای الهی را فراهم آورد، مداومت بر تسبیح حضرت فاطمه زهرا است.
امام باقر میفرمایند:
«مَنْ سَبَّحَ تَسْبیحِ فَاطِمَةِ ثُمَّ اَسْتَغْفِر، غَفَرَ لَهُ، وَ هِيَ مِائَةِ بِالِلسانِ، وَ اَلْفٍ فِی المیزان، وَ يَطَرَدُّ الشَّیطانُ، وَ یرضِيَ الرَّحمانَ؛2
هر كس تسبیح حضرت فاطمه را به جا آورد و پس از آن استغفار كند، مورد مغفرت قرار میگیرد و آن تسبیح به زبان صداست و در میزان (اعمال) هزار (ثواب) دارد و شیطان را دور كرده و خدای رحمان را خشنود و راضی مینماید.»
و به سند معتبر از امام صادق منقول است كه:
«چون آدمی در جای خواب خود میخوابد، فرشته بزرگواری و شیطان متمرّدی به سوی او میآیند. پس فرشته به او میگوید:
روز خود را به خیر ختم و شب را با خیر افتتاح كن و شیطان میگوید: روز خود را با گناه ختم و شب را با گناه افتتاح كن. اگر اطاعت فرشته كرد و تسبیح حضرت زهرا را در وقت خواب خواند، فرشته آن شیطان را میراند و از او دور میكند و او را تا هنگام بیداری محافظت میكند. پس باز شیطان میآید و او را امر به گناه میكند و ملك، او را به خیر امر میكند. اگر از فرشته اطاعت كرد وتسبیح آن حضرت را گفت، آن فرشته شیطان را از او دور میكند و حق تعالی عبادت تمام آن شب را در نامه عملش مینویسد.»3
2 ـ 5. شفای كمشنوایی و درد جسمانی
تسبیح حضرت فاطمه بنابر شواهد روایی و تاریخی در بعضی موارد، بر بیماریهای جسمی نیز مؤثّر بوده و باعث درمان بیماری گوش شده است.
یكی از یاران امام صادق نزد آن حضرت آمده و از كمشنوایی گوش خود نزد آن حضرت شكایت كرد. امام به او فرمودند:
«عَلَيْكَ بِتَسبیحِ فاطِمَةُ عَلَيْها السَّلام؛4
چه چیز مانع و جلوگیر تو است و چرا غافلی از تسبیح حضرت فاطمه ؟»
آن مرد پرسید: قربانت گردم، تسبیح فاطمه چیست و چگونه است؟ حضرت فرمود: سی وچهار مرتبه «الله اكبر»، سی و سه مرتبه «الحمدلله» و سی و سه مرتبه «سبحان الله» كه صد عدد میشود. آن مرد گوید:
«فما فعلت ذلك الا یسرا حتّی اذهب عنی ما كنت اجده».5
و من این كار را در اندك زمانی انجام دادم و كم شنواییام برطرف شد.»
3 ـ 5. برائت از دوزخ و نفاق
چنانكه گفته شد، بنابر روایت امام صادق، تسبیح حضرت زهرا از جمله ذكر كثیری است كه خداوند در «قرآن كریم» یاد فرموده:
«تَسبیح فاطمه الزهراء علیها السّلام من الذكر الكثیر الّذی قال الله عزّوجلّ: «وَ اذكُرُوا اللهِ ذِكْراً كَثیراً».6و7
و از طرفی رسول اكرم فرموده است:
«مِنْ اَكْثَرَ ذِكْرَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ اَحَبَّهُ اللهُ وَ مِنْ ذَكَرَ اللهِ كَثیراً كَتَبَتْ لَهُ بَراءَتان: بَراءَةُ مِنَ النَّارِ وَ بَراءَةُ مِنَ النِّفاق؛8
هر كس ذكر خدای عزّوجلّ را بسیار كند، خداوند او را دوست دارد و هر كه ذكر خدا را بسیار كند، برای او دو برائت (منشور آزادی) نوشته شود؛ یكی برائت از آتش جهنّم و دیگری برائت از نفاق و دورویی.»
بنابراین تسبیح حضرت صدّیقه طاهره اگر با شرایطش انجام پذیرد، موجب برائت از دوزخ و نفاق میگردد.
4 ـ 5. غفران الهی
یكی دیگر از آثار تسبیح حضرت فاطمه ، غفران الهی است. غفران ربوبی، همه ذنوب و آثار سوء تیرگیهای آنها را از میان میبرد، حجابها را بر طرف كرده و نقایص وجودی انسان را كنار میزند؛ امّا متأسّفانه كمتر كسی هست كه بداند غفران یعنی چه و نیاز به چه معنایی دارد و چگونه میشود، غفران الهی، همه مشكلها را حل و فاصلهها را از میان بردارد؟ در فرق بین عفوّ و غفران گفته شده كه: عفوّ الهی، نادیده گرفتن و به حساب نیاوردن لغزشها، خطاها، نقیصهها و عیبها، محو آثار نامطلوب آنهاست و غفران الهی عبارت است از افاضات و رحمتهایی كه به دنبال نادیده گرفتن لغزشها، خطاها و نقیصهها متوجّه انسان میگردد و او را تكمیل میكند و نقایص و عیوب وجودی وی را بر طرف مینماید. غفران بعد از عفو است. عفو نادیده گرفتن بدیهاست و غفران، بر طرف كردن آنها از وجود سالك و تبدیل آنها به خوبیها و كمالات است. عفو ربوبی، انسان را از سقوط و هلاكت نجات میدهد و غفران الهی، به سالك پر و بال عطا میكند و بالا میبرد. بنابراین اگر عفو و گذشت ربوبی نباشد، رهروان طریق با شكست روبهرو شده و كنار زده میشوند و اگر غفران ربوبی نباشد، آنها از حركت و پیشرفت بازمانده و متوقّف میگردند. امام صادق میفرمایند:
«من سبح تسبیح فاطمه الزهراء قبل ان یثنی رجلیه من صلاه الفریضه، غفر الله له؛9
هر كس تسبیح حضرت فاطمه زهرا را قبل از اینكه وضع خود را بعد از نمار واجب عوض كند، به جا آورد، خدای متعال او را مشمول مغفرت خود میگرداند.»
البتّه نباید چنین پنداشت كه این تسبیح به لحاظ اینكه ظاهری بسیار خلاصه دارد و انجام دادن آن بسیار آسان است، چگونه میشود از چنین آثار و بركاتی برخوردار باشد؟! آری! این تسبیح به ظاهر بسیار خلاصه است؛ امّا در نزد آگاهان و عارفان آشنا، دریایی از حقایق و اسرار توحید را در بر دارد و نیز انجام آن به ظاهر خیلی آسان است؛ ولی اگر خوب به جا آورده شود، مشكلها را آسان میگرداند. انشاءالله.
پی نوشت :
1. فروع كافي، كتاب الصلاة، ص 343، ح 13.
2. وسائل الشّيعه، ج 4، ص 1023، ح 3.
3. محمّد نصيري، شيطان دشمن ديرينة انسان، ص 136.
4. بحارالأنوار، ج 85، ص 334، ح 20.
5. همان، ح 21.
6. سورة احزاب (33)، آية 41.
7. الكافي، ج 2، ص 500؛ منتخب ميزان الحكمه، ص 214.
8. اصول كافي، ج 2، ص 499، ح 3
9. فروع كافي، كتاب الصلاة، ص 342، ح6